Een nieuw genre
Roelant Savery behoorde kort na 1600 tot de eerste Nederlandse kunstenaars die zelfstandige bloemstillevens schilderden. Boeketten verschenen tot dan hooguit als onderdeel van een groter geheel, zoals een bosje lelies aan de voeten van Maria.
Een voorloper in het genre van het bloemstilleven was de Duitse kunstenaar Ludger tom Ring. Hij was een eenzame pionier, die zijn tijd zo’n veertig jaar vooruit was. Zijn Narcissen, maagdenpalm en viooltjes in een kan uit 1562 bevindt zich sinds 2015 in de collectie van het Mauritshuis. Er zijn nog zes andere geschilderde bloemstillevens van hem bekend, allen in buitenlandse verzamelingen.
De ontwikkeling van het bloemstilleven
Na 1600 werden bloemen steeds populairder als zelfstandig onderwerp. In Antwerpen speelde Jan Brueghel de Oude een belangrijke rol in de ontwikkeling van het genre.
In de Noordelijke Nederlanden behoorde Roelant Savery tot de pioniers van het bloemstilleven. Het vroegst bekende zelfstandige Nederlandse bloemstilleven is van zijn hand. Het dateert uit 1603 en bevindt zich momenteel in het Centraal Museum in Utrecht. Kort daarna schilderden ook de Haagse kunstenaar Jacob de Gheyn de Jonge en de Middelburgse schilder Ambrosius Bosschaert de Oude hun eerste bloemstillevens.
Bloemstuk met twee hagedissen, Centraal Museum
Bloemstillevens in het Mauritshuis
In het Mauritshuis is de ontwikkeling van het bloemstilleven bijzonder goed te volgen. In het museum vindt de bezoeker bloemstillevens uit de zestiende eeuw (Ludger tom Ring) tot en met de achttiende eeuw (Jan van Huysum), met bekende namen als Jan Brueghel de Oude en Jan Davidsz de Heem, maar ook met topstukken van minder bekende meesters als Dirck de Bray en Rachel Ruysch.
Van de drie Hollandse pioniers van het zelfstandige bloemstilleven - Roelant Savery, Ambrosius Bosschaert en Jacob de Gheyn – waren er twee al in het Mauritshuis vertegenwoordigd. De nieuwe aanwinst van Roelant Savery maakt het "boeket" compleet.
Savery in het Mauritshuis
Savery is geen onbekende naam in het Mauritshuis, de collectie bevat al twee andere werken van Roelant Savery. Orpheus betovert de dieren met zijn muziek (1627) werd ooit aangekocht door Frederik Hendrik en Amalia van Solms. Het schilderij is te bewonderen in de Galerij Prins Willem V. Dansende boeren voor een Boheemse herberg (c. 1610) is een schenking van baron van Dedem aan de Stichting Vrienden van het Mauritshuis en zal vanaf september in het museum te zien zijn.
Het Mauritshuis heeft ook een werk van Roelants broer Jacob Savery in de collectie. Sint Sebastiaanskermis (c.1598) werd recentelijk door onze bezoekers verkozen tot publiekslieveling van de tentoonstelling Hoogte- en dieptepunten uit het depot.